Zero tolerance drugsbeleid

Defensie hanteert een strikt beleid aangaande het bezit, gebruik en verhandelen van drugs. In de “Aanwijzing SG A/925 Uitvoering drugsbeleid Defensie” is dit nader toegelicht. Defensie voert hiervoor meerdere redenen aan:

• Een direct en onvoorwaardelijk inzetbare krijgsmacht noodzaakt tot een scherp drugsbeleid omdat drugs negatieve effecten op de inzetbaarheid hebben;
• Vanuit het oogpunt van veiligheid van het personeel;
• Het gezamenlijk gebruiken van drugs kan leiden tot een groepsbinding die is gebaseerd op negatieve gronden;
• Het is algemeen bekend dat drugs verbindingen heeft met andere vormen van criminaliteit;
• Het militaire ambt wordt ernstig geschaad wanneer militairen zich op enigerlei wijze inlaten met drugs.

Het drugsbeleid houdt in dat de militair die zich op wat voor manier dan ook inlaat met drugs voor (oneervol) ontslag wordt voorgedragen (zero tolerance). Het ontslag wordt dan verleend wegens wangedrag of verregaande nalatigheid in de vervulling van zijn plichten (plichtsverzuim). Hierbij wordt in de hoofdregel geen verschil gemaakt tussen harddrugs en softdrugs. Enkel in het geval dat wordt aangetoond dat de militair voor de eerste maal een gebruikshoeveelheid softdrugs aanwezig heeft dan wel gebruikt en waarbij geen relatie met de dienst bestond volgt eerst een schriftelijke waarschuwing. Deze uitzondering geldt niet voor militairen in dienst van de Koninklijke Marechaussee: zij worden in alle gevallen voor ontslag voorgedragen. Militairen die zijn geplaatst in het Caribisch gebied krijgen naast voormelde schriftelijke waarschuwing tevens een maatregel tot repatriëring.

Ook voor het burgerpersoneel aangesteld bij defensie wordt het niet wenselijk geacht dat zij zich inlaat met hard- of softdrugs. Hoewel het burgerpersoneel niet operationeel inzetbaar is, draagt zij wel bij aan de processen die leiden tot de operationele inzet van de krijgsmacht. Conform het drugsbeleid geldt dan ook voor het burgerpersoneel dat de gedragingen die zien op het inlaten met drugs en in het verlengde liggen van de functie-uitoefening of buiten de functievervulling plaatsvindt maar wel het belang van Defensie kan schaden, dit als plichtsverzuim kan worden aangemerkt. Aan de hand van de omstandigheden wordt dan een passende sanctie bepaald.

Altijd ontslag?

Om over te kunnen gaan tot ontslag wegens wangedrag of verregaande nalatigheid moet allereest door de minister aannemelijk worden gemaakt dat de feiten (het inlaten met drugs) ook daadwerkelijk hebben plaatsgevonden. In veel situaties wordt Defensie in dit kader geïnformeerd door het Openbaar Ministerie. In ieder geval dient op basis van deugdelijk vastgestelde gegevens de overtuiging te zijn verkregen dat de militair het wangedrag heeft gepleegd. Voorts moet het wangedrag toerekenbaar zijn. In dit kader gaat het erom of de militair de ontoelaatbaarheid van het gedrag heeft kunnen inzien en overeenkomstig dat inzicht heeft kunnen handelen. Het is aan de militair om aannemelijk te maken dat het plichtsverzuim hem niet kan worden toegerekend. Wel kan er in het kader van drugsgebruik een onderzoeksplicht rusten op de minister om de toerekenbaarheid te onderzoeken.

Het zero tolerance beleid leidt ertoe dat in de meeste gevallen de minister gerechtigd is om over te gaan tot ontslag. De Centrale Raad van Beroep heeft in 2023 (wederom) bevestigd dat het zero tolerance beleid binnen de grenzen van een redelijke beleidsbepaling blijft. Desondanks is het goed om in het specifieke geval advies in te winnen over de mogelijkheden om verweer te voeren tegen het voornemen tot ontslag.