Meerouderschap en meeroudergezag

Het Nederlandse afstammingsrecht is van oudsher gebaseerd op het huwelijk tussen man en vrouw. De veranderende maatschappij en medische ontwikkelingen hebben de afgelopen decennia echter geleid tot een toename van het aantal soorten gezinnen, waardoor het traditionele gezin minder ‘standaard’ is geworden. Tegenwoordig groeien steeds meer kinderen op in nieuwe gezinsvormen en hebben meer dan twee ouders die voor hen zorgen. Gedacht kan worden aan kinderen die opgroeien bij ongehuwde ouders, bij een (bewust) alleenstaande ouder, bij paren van gelijk geslacht (‘roze’ ouders of regenboogouders), of bij zowel juridische als sociale ouders, bijvoorbeeld in een samengesteld gezin of in een gezin met meer dan twee verzorgende ouders, een zogenaamd ‘meeroudergezin’.

Het familierecht heeft de hiervoor geschetste veranderingen deels gevolgd, maar voor bijvoorbeeld meerouderschap en meeroudergezag biedt het huidige recht vooralsnog geen kader. In Nederland kan een kind maximaal twee juridische ouders hebben en kunnen maximaal twee personen het gezag over het kind uitoefenen. Dat kan bijzondere problemen geven. Wie bewust kiest voor zo’n gezinsvorm doet er goed aan om afspraken op papier te zetten.

Op 7 december 2016 bracht de Staatscommissie Herijking ouderschap (de ‘Staatscommissie’) haar rapport ‘Kind en ouders in de 21ste eeuw’ (het ‘Rapport’) uit. De opdracht aan de Staatscommissie was de regering te adviseren over de wenselijkheid van wijziging van bestaande regelgeving die betrekking heeft op het ontstaan van juridisch ouderschap en de invoering van een wettelijke regeling voor meerouderschap, meeroudergezag en draagmoederschap. In haar Rapport heeft de Staatscommissie onder meer aanbevelingen gedaan tot vernieuwing van het afstammings- en het gezagsrecht, waardoor meerouderschap, meeroudergezag en draagmoederschap wettelijk geregeld zou worden. Het voorstel van de Staatscommissie met betrekking tot meerouderschap komt erop neer dat het wettelijk mogelijk wordt dat een kind maximaal vier juridische ouders heeft met gezag, verdeeld over maximaal twee huishoudens.