Modern ouderschap

De maatschappij verandert, opvattingen over relaties en ouderschap wijzigen en de manier waarop mensen invulling geven aan ouderschap wordt steeds meer divers. De medische mogelijkheden nemen toe om mensen met een kinderwens te helpen bij het vormen van een gezin, waardoor het minder vanzelfsprekend is dat een kind een genetische band heeft met beide ouders. Het traditionele gezin waarbij biologische kinderen opgroeien bij een met elkaar gehuwde vader en moeder maakt hierdoor steeds meer plaats voor gezinnen die op een andere manier zijn samengesteld. Gedacht kan worden aan kinderen die opgroeien bij ongehuwde ouders, bij een (bewust) alleenstaande ouder, bij paren van gelijk geslacht (‘roze’ ouders), of bij zowel juridische als sociale ouders, bijvoorbeeld in een samengesteld gezin of in een gezin met meer dan twee verzorgende ouders, een zogenaamd ‘meeroudergezin’.

Het familierecht heeft de hiervoor geschetste veranderingen deels gevolgd, maar voor bijvoorbeeld draagmoederschap, meerouderschap of meeroudergezag biedt het huidige recht vooralsnog geen kader. In Nederland kan een kind maximaal twee juridische ouders hebben en kunnen maximaal twee personen het gezag over het kind uitoefenen. Dat kan bijzondere problemen geven. Wie bewust kiest voor zo’n gezinsvorm doet er goed aan om afspraken op papier te zetten.

Ook bij het lesbisch ouderschap en het bewust alleenstaand moederschap komt het nodige kijken. Zo begint de wens om moeder te worden voor hen bij het zoeken van een geschikte zaaddonor. En als de keuze valt op een bekende donor, wat zal zijn rol dan zijn? Krijgt hij ook zorgtaken en een omgangsregeling? Gaat de duomoeder het kind erkennen of adopteren?

Vanwege de juridische complexiteit is het belangrijk dat je als toekomstige ‘moderne’ ouder(s) goed wordt geadviseerd, zodat je weet welke mogelijkheden er zijn en je weloverwogen keuzes kunt maken. Keuzes aan de hand waarvan afspraken worden gemaakt die worden vastgelegd in overeenkomst, zoals een donorovereenkomst, draagmoederovereenkomst of een (meer)ouderschapsplan. Daarnaast is het soms nodig om naar de rechter te gaan om het juridisch ouderschap of gezag te regelen. Denk hierbij aan draagmoederschapstrajecten, procedures om samen met een stiefouder gezag te krijgen, maar ook aan stiefouder- en duomoeder adopties.