“Divorce lawyers see good people at their worst” | Vechtscheiding

1 juli 2020

Op 25 juni jl. is de nieuwste thriller van Saskia Noort, Bonuskind, verschenen. In haar column in het AD van 27 juni jl. legt zij uit wat de reden is geweest om het boek Bonuskind te schrijven. Dat zijn de duizenden kinderen die jaarlijks te maken krijgen met de vechtscheiding van hun ouders en ook later ernstige last hebben van een problematisch verlopen scheiding. In deze blog aandacht voor deze problematiek, maar ook voor de mogelijkheden om een vechtscheiding te voorkomen.

Stoppen met vechten

In het geval van een vechtscheiding stoppen de conflicten meestal niet als de rechtszaken zijn gestopt. Vaak lukt het mensen die jarenlang tegen elkaar hebben gevochten, met ieder een eigen advocaat en de focus op de eigen standpunten en waarheid, niet meer om te stoppen met vechten. In welke vorm dan ook. Want dit gebeurt zowel actief als passief, door elkaar volledig te negeren.

Omdat in het proces vaak de meeste aandacht is gegaan naar de standpunten van beiden en niet naar de onderliggende wensen en zorgen, is te weinig aandacht besteed aan wat ervoor heeft gezorgd dat twee mensen die van elkaar hebben gehouden en samen kinderen hebben, nu zo lijnrecht tegenover elkaar staan. Daar liggen allerlei emoties aan ten grondslag; verdriet, boosheid, teleurstelling etc. Emoties die zich hebben vertaald in standpunten. Over geld, spullen en vaak ook de kinderen.

Kinderen in een vechtscheiding

Vaak wordt onderschat wat de impact hiervan is op kinderen. Voor hun algehele ontwikkeling, voor de manier waarop ze later zelf in staat zijn (liefdes)relaties aan te gaan, voor hoe ze terug kijken op hun jeugd, voor de band met hun ouders. Hoeveel kinderen moeten als ze later afstuderen, gaan trouwen, kinderen krijgen, nog altijd kiezen tussen hun beide ouders. Een keuze die een kind onmogelijk kan maken, want een kind houdt van beide ouders. Dat is de natuur. Maar als het moeilijk wordt gemaakt om van beide ouders te houden, kiezen sommige kinderen er voor om zich van één van beide ouders af te keren. Soms is de situatie zo erg, dat dit makkelijker is dan constant in de strijd tussen ouders te moeten zitten.

Noort geeft aan dat zij heeft besloten haar boek te schrijven vanuit het perspectief van een kind dat machteloos staat, naar aanleiding van een Zembla-documentaire over dit onderwerp. In deze documentaire werd door emeritus hoogleraar opvoedkunde Jo Hermanns gesteld dat ,,een echtscheiding een vorm van kinderbeschadiging is’’. Deze zin raakte Noort want, zo zegt zij, kinderen hebben recht op liefdevolle ouders die er voor hen zijn en die in staat zijn hun conflicten op volwassen wijze op te lossen.

Omgaan met kinderen tijdens een vechtscheiding

Maar hoe doe je dat dan, op een moment dat je overspoeld wordt door emoties? Niet voor niets is een quote uit de Netflix film Marriage Story ‘Criminal lawyers see bad people at their best, divorce lawyers see good people at their worst.’ Met de manier waarop scheidingszaken tot nu toe worden aangepakt, verwachten we dat mensen in één van de moeilijkste perioden in hun leven verstandige beslissingen kunnen maken en zich als rationele mensen kunnen gedragen. En daar waar dit niet lukt, is dit vaak een recept voor jarenlange procedures en levenslange haat.

Noort oppert om “de eventuele breuk, alimentatie en zorgverdeling al bij aanvang van het huwelijk (of samenlevingscontract) te regelen, wanneer de partners nog van elkaar houden en elkaar het beste gunnen. […] Om te voorkomen dat een gevecht over 25.000 euro niet eindigt met een advocatenrekening van 160.000 euro.”

De voordelen van mediation voor je gaat trouwen

En dat raakt precies aan de kern van premarital mediation, oftewel, het met elkaar in gesprek gaan bij een mediator voor je gaat trouwen. Niet alleen om afspraken te maken voor het geval je uit elkaar zou gaan, maar ook ter voorbereiding op je huwelijk als verwachtingsmanagement. Hoe denk je over bepaalde zaken, bijvoorbeeld over financiën en kinderen, en wat ieders rol wordt als er kinderen komen qua zorg en inkomen? Maar ook, welke huwelijkse voorwaarden je wilt overeenkomen, zodat ook die maatwerk zijn, passend bij jullie leven en wensen.

Als ieder stel dat gaat trouwen of samenwonen dit zou doen, zouden veel ruzies en discussies voorkomen kunnen worden, zowel tijdens de relatie als in het geval van scheiding. Wanneer je goed met elkaar leert communiceren en weet wat je van elkaar kunt verwachten, kan dit zelfs een scheiding in de toekomst voorkomen. En mocht het toch anders lopen dan gehoopt, dan is het prettig om zaken duidelijk op papier te hebben. De verwachtingen zijn helder en dit voorkomt teleurstellingen of onduidelijkheden op het moment dat het nodig is.

Damage control

En wat nu als je vooraf niets hebt besproken en vastgelegd? Ben je dan overgeleverd aan een vechtscheiding? Gelukkig niet. Ook dan zijn er opties om ondanks alles emoties toch in goed overleg goede en bestendige afspraken te maken. Hiervoor zijn grofweg 3 opties:

1. Mediation

Samen naar een mediator, waar aandacht is voor zowel emoties als de regelingen die getroffen moeten worden. De afspraken die je maakt, worden vastgelegd. Er wordt echt gekeken naar wat bij jullie past en wat er voor jullie nodig is om samen als ex-partners en ouders van jullie kinderen verder te kunnen.

2. Eigen advocaten

Als de mate van samenwerking lastig is en je het prettiger vindt om een eigen advocaat te hebben waar jij jouw verhaal kwijt kunt, dan kun je ook ieder naar een eigen advocaat gaan. Vertel je advocaat wel duidelijk dat je niet wilt procederen, maar dat je met je ex en diens advocaten graag in overleg afspraken wilt maken. In de meeste gevallen zal dan via viergesprekken (gesprekken waarbij beide partijen met hun advocaten aanwezig zijn) geprobeerd worden afspraken te maken over de gevolgen van de scheiding. De gemaakte afspraken worden dan vastgelegd en de rechter neemt deze afspraken over. Je beslist dus zelf over de afspraken die gemaakt worden en bij jullie passen.

3. Collaborative divorce

In veel scheidingszaken spelen emoties een grote rol. Deze kunnen het maken van afspraken lastig maken, omdat het moeilijk is om na te denken over rationele zaken terwijl je eigenlijk heel verdrietig of boos bent. Of je bang bent dat je niet tegen je ex op kunt en niet goed je eigen verhaal kunt vertellen. Collaborative divorce kan dan uitkomst bieden. Je maakt onder begeleiding van een coach en eigen advocaten (collaborative divorce lawyers) afspraken, waarbij er ook alle ruimte en aandacht voor emoties is. Dus zelfs dan is een vechtscheiding niet nodig.

Gespecialiseerde advocaat

Zorg dat je bij alle opties wel een gespecialiseerd scheidingsmediator-advocaat of scheidingsadvocaat (aangesloten bij de vFAS) of collaborative divorce lawyer (aangesloten bij de VvCP) inschakelt. Onze advocaten zijn op één of meerdere van deze vakgebieden gespecialiseerd.

Al deze opties zullen nagenoeg altijd zowel minder tijd als minder geld kosten. Daarnaast blijf je aan het eind van de scheiding achter met bestendige afspraken, passend bij jullie situatie en zonder open eindjes voor wat de emoties betreft. In een vechtscheiding is hiervoor vaak geen aandacht, waardoor een scheiding en het einde van een huwelijk/relatie ook niet goed verwerkt kunnen worden. Het blijft daardoor een open wond. En open wonden gaan na verloop van tijd etteren. Daar heb je zelf last van, maar je kinderen ook. Gelukkig kunnen als ouders zelf bepalen welk verhaal jullie kinderen later over de scheiding van hun ouders kunnen vertellen en of zij jullie samen kunnen uitnodigen bij hun afstuderen, huwelijk of geboorte van hun kind of altijd moeten schipperen tussen hun ouders.