Kalverenfraude: Ministerie LNV en OM zetten in op strafrechtelijke maatregelen tegen veehouders

26 januari 2018

Door: Sabine Pijl en Maike Bouwman

Op 23 januari 2018 dinsdag meldde minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) dat melkveehouders waarschijnlijk op grote schaal hebben gefraudeerd. Schouten onderzoekt momenteel strafrechtelijke maatregelen en bestuurlijke boetes tegen deze veehouders. Zij is daarom in overleg met het OM over de meest effectieve afpak.

Het is nog onduidelijk wat er uit het overleg tussen de minister en het OM gaat komen, maar het is niet de verwachting dat veehouders hier met een waarschuwing vanaf zullen komen. Ook toen de ‘mestfraude’ aan het licht kwam, werd hard ingegrepen door het OM. In 2017 zijn in ieder geval 18 mestfraude gerelateerde strafzaken door de rechter afgedaan. Er werden boetes opgelegd variërend van € 500,- tot € 50.000,-. Het OM zette hoog in door in enkele gevallen ook gevangenisstraffen te eisen en een beroepsverbod. Daarnaast is ook een groot aantal gevallen met een bestuurlijke boete afgedaan.

Voor het opleggen van een straf is altijd het vereiste dat inderdaad een strafbaar feit moet kunnen worden geconstateerd en bewezen. Hoewel het onjuist registreren van de kalveren nu wordt aangeduid als de ‘kalverenfraude’ is fraude in het Wetboek van Strafrecht niet terug te vinden. Het strafbare feit waar de – in ieder geval – 45 veehouders vermoedelijk van verdacht worden is valsheid in geschrift (art. 225 Sr).

Het OM zal dit als volgt uitleggen. Door de kalveren niet te registreren bij de moederkoe maar bij een andere koe is die registratie als vals aan te merken. Omdat vervolgens de echte moederkoe als vaars werd opgenomen in de administratie, zal het OM ook de administratie als vals aanmerken. Tot slot zal het OM ook menen dat de aangifte van de fosfaatuitstoot bij de autoriteiten vals is opgemaakt, nu de veehouders meer fosfaat hebben uitgestoten dan zij hebben opgegeven.

Alhoewel de verwachting is dat het OM hard zal ingrijpen, wil dat absoluut niet zeggen dat dat terecht is en dat daar niets meer tegen te doen is. Integendeel, de ervaring leert dat veel kanttekeningen te plaatsen zijn bij het optreden van de NVWA en het OM. Zo is het niet juist opmaken van een document lang niet in alle gevallen strafbaar. Daarvoor is bijvoorbeeld ook vereist dat het document iets bewijst en moet het doel zijn geweest om het document als echt te gebruiken. Dit zal door het OM, naast de valsheid, bewezen moeten worden.

De NVWA heeft aangekondigd meer inspecties te zullen gaan uitvoeren, met name als bij veehouders sprake is van een hoger aantal meerlingen dan gebruikelijk. Als dat de aanleiding van de controle is, is al sprake van een vermoeden van een strafbaar feit en dienen de veehouders door de NVWA op hun rechten als verdachte te worden gewezen. Dit is onder meer het recht om te zwijgen en het recht om niet (volledig) mee te werken. Let wel, dit zijn meer rechten dan bij een doorsnee inspectie. Soms wordt in deze fase van het onderzoek ten onrechte bewijsmateriaal vergaard omdat de onderzochte, in dit geval de veehouder, zich niet (voldoende) bewust is van deze rechten. Het kwaad is dan al geschied. Daarom is het voor veehouders die nog te maken krijgen met inspecties van de NVWA van groot belang dat zij zich bewust zijn van hun rechten en daar ook gebruik van maken.

Wanneer u in aanraking komt met (een inspectie van) de NVWA, is het aan te raden direct actie te ondernemen. In een vroeg stadium kan een advocaat u helpen om te voorkomen dat een strafrechtelijk traject wordt opgestart of wordt doorgezet. Dat kan bijvoorbeeld door het OM ervan te overtuigen dat er op basis van uw situatie geen sprake kan zijn van strafbaar handelen. Ook kan dat door argumenten aan te dragen voor een andere (dan strafrechtelijke) afdoening, zodat in ieder geval de gevolgen zo veel als mogelijk worden beperkt.

Onze advocaten zijn gespecialiseerd in fraude en onderzoeken door de NVWA. Tijdens een vrijblijvend en uiteraard vertrouwelijk telefonisch consult kunnen wij u kort uitleg geven over uw rechten en wat op dit moment de beste strategie is in uw situatie.