Het Damoclesbeleid: Sluiting van de woning door de burgemeester

29 april 2021

Elke maand worden er in Almere en omgeving wel enkele hennepkwekerijen in woningen opgerold. Ook worden regelmatig grote partijen harddrugs in woningen aangetroffen. Wat hangt je boven het hoofd als dit in jouw woning of bedrijfspand het geval is?

Bevoegdheid burgemeester

Niet alleen het Openbaar Ministerie, maar ook de gemeente kan in dit soort gevallen maatregelen nemen. Op grond van artikel 13b van de Opiumwet (ook wel de wet Damocles genoemd) heeft ook de burgemeester namelijk een rol in de bestrijding van drugscriminaliteit. Hennepplantages of handelshoeveelheden drugs hebben een aanzuigende werking op criminele activiteiten en kunnen leiden tot onveilige situaties voor omwonenden (denk aan brandgevaar, ripdeals, overlast, inbraak). De burgemeester heeft daarom enkele bevoegdheden gekregen met als doel een einde te maken aan de met de Opiumwet strijdige situatie en de verstoring van de openbare orde te herstellen.

Bij overschrijding van de gedooghoeveelheid (meer dan vijf hennepplantjes of meer dan 0,5 gram harddrugs) neemt men al aan dat vanuit de woning in drugs wordt gehandeld. Of daadwerkelijk vanuit de woning is gehandeld, hoeft niet te worden aangetoond.

De burgemeester kan in dat soort gevallen naast het opleggen van een bestuurlijke boete of een last onder dwangsom, besluiten een woning voor enkele maanden te sluiten. U mag uw eigen woning dan niet betreden, anders maakt u zich schuldig aan een strafbaar feit (huisvredebreuk).

Iedere gemeente hanteert eigen beleidsregels waarin staat omschreven hoe in gevallen met een hennepkwekerij of harddrugs wordt omgegaan. De beleidsregels van gemeente Almere staan bijvoorbeeld hier.

Sluiting woning

Met name de sluiting van een woning is een zeer verregaande maatregel, nu hiermee inbreuk wordt gemaakt op de persoonlijke levenssfeer (artikel 10 Grondwet en artikel 8 EVRM) en op het huisrecht van de bewoners (artikel 12 Grondwet).

Daarom moet de burgemeester alle relevante belangen meewegen. Indien een sluiting tot onevenredige gevolgen leidt voor de bewoners, kan de conclusie zijn dat in een bepaald geval niet terecht tot sluiting is besloten en zal de burgemeester van het beleid moeten afwijken.

Het komt geregeld voor dat nog niet alle persoonlijke belangen zijn meegewogen in een besluit. Ook is in sommige gevallen een minder verregaande maatregel mogelijk om het doel van de regeling te bereiken. De ervaring leert dat middels een bezwaarprocedure bij de gemeente of een spoedprocedure bij de rechtbank in sommige gevallen dan alsnog kan worden voorkomen dat de woning daadwerkelijk wordt gesloten of dat de duur van de sluiting kan worden beperkt.

Verandering?

Hoewel burgemeesters momenteel slechts bereid zijn in zeer schrijnende gevallen van beleid af te wijken, is er mogelijk verandering op komst. Met name na de Toeslagenaffaire, waarbij uit het rapport ‘Ongekend onrecht’ is gebleken dat de toeslagenwetgeving te streng is en door de Belastingdienst/Toeslagen te streng is uitgevoerd, is de voorzichtige verwachting dat door rechters anders naar dit soort zaken zal worden gekeken. De voorzitter van de Raad van State (de hoogste algemene bestuursrechter van het land) heeft in een interview bij Trouw al aangekondigd ook andere kwesties nader te zullen bekijken, zoals bijvoorbeeld de beleidsregels op het terrein van VOG (Verklaring Omtrent Gedrag) maar ook het beleid ten aanzien van sluitingen van een woning op grond van de Opiumwet. Mijn inschatting is dat de toetsing van de evenredigheid van de beslissing om een woning te sluiten nog indringender zal worden.

Schakel zo snel mogelijk een advocaat in!

Ontvangt u een brief op de deurmat waarin u wordt medegedeeld dat uw woning wordt gesloten? Dan is het daarom vaak zinvol deze beslissing aan te vechten. Wij raden u aan zo spoedig mogelijk contact op te nemen zodat wij u hierbij kunnen helpen.

Lisa Meles is gespecialiseerd in zowel het strafrecht als het bestuursrecht, zodat zij u in deze kwesties op alle vlakken kan bijstaan. Neem vooral contact op: meles@cleerdin-hamer.nl of (0)36 5358080.