Artikel Toetsingscommissie
18 juli 2021
Door: Gerwin Wezelman & Robbert Jonk
Sinds 11 maart jl. ligt het conceptwetvoorstel naar aanleiding van de evaluatie van de Wet OM- afdoening ter consultatie voor. In dit wetsvoorstel is onder meer voorzien in een rechterlijke toets van zogenaamde hoge transacties. Het wetsvoorstel is een uitvloeisel van de maatschappelijke en politieke kritiek op met name de transactie die het Openbaar Ministerie aanging met ING naar aanleiding van de tekortschietende witwascontroles daar
Vooruitlopend op een wettelijke regeling werd een commissie in het leven geroepen die dergelijke voorgenomen transacties zou moeten toetsen voordat het Openbaar Ministerie die transactie definitief kan aangaan. Het Openbaar Ministerie is met ABN AMRO Bank een transactie overeengekomen naar aanleiding van een strafrechtelijk onderzoek waarin gelijksoortige overtredingen als bij ING zijn geconstateerd. Over deze transactie heeft de Toetsingscommissie (positief) geadviseerd. Deze zaak was daarmee de vuurdoop voor de Toetsingscommissie. Nadien is met drie dochterbedrijven van het SHV-concern eveneens getransigeerd.
Over nut en noodzaak van een rechterlijke toetsing van hoge transactie is al veel geschreven. Alhoewel het wetsvoorstel waarin de rechterlijke toetsing wordt voorgesteld inmiddels in consultatie is gegaan, zal de invoering daarvan nog geruime tijd op zich laten wachten. Tot die tijd zal de Toetsingscommissie haar stempel drukken op de transactiepraktijk. In dit artikel staat de vraag centraal of de Toetsingscommissie tegemoet kan komen aan de kritiek op hoge transacties. Hierbij zullen de eerste inmiddels uitgebrachte adviezen worden betrokken.
Allereerst zal worden onderzocht welke kritiek er is op hoge transacties. Daarna wordt onderzocht wat de doelstelling, taakomschrijving en werkwijze van de Toetsingscommissie is. Op basis daarvan kan worden ingeschat of de commissie een baken van rust in de onstuimige transactiepraktijk zal zijn, of juist zal werken als katalysator van een nieuwe golf kritiek.
