Schadevergoeding na onterecht verblijf politiecel/huis van bewaring

8 mei 2020

Door: Jiska Veenstra

Heb je op het politiebureau of in het huis van bewaring vastgezeten en is de zaak later geseponeerd of ben je vrijgesproken? Vraag een schadevergoeding! Ook in geval van een beleidssepot kom je mogelijk hiervoor in aanmerking.

Mensen die in voorarrest hebben gezeten, kunnen op grond van (sinds kort) artikel 533 van het Wetboek van Strafvordering (oud artikel 89 Sv) een schadevergoeding krijgen als hun zaak eindigt zonder een straf of maatregel. Voor iedere dag die je hebt verbleven in een politiecel, ontvang je dan in principe 105 euro. Dit bedraagt 80 euro per dag voor verblijf in een huis van bewaring. Ook de declaraties van een advocaat kunnen in dergelijke gevallen vaak vergoed worden op grond van artikel 530 Sv (oud artikel 591a Sv).

Geseponeerd of vrijgesproken

Vaak wijst een advocaat op deze mogelijkheden van schadevergoeding wanneer zaken worden geseponeerd of verdachten worden vrijgesproken. Maar niet iedere verdachte heeft een advocaat. Let daarom dus goed op wanneer je op de hoogte wordt gesteld van een tegen jou geseponeerde zaak of vrijspraak en je daarvoor hebt vastgezeten.

Het is namelijk niet zo dat je die schadevergoeding automatisch op je bankrekening gestort krijgt. Je moet zelf actie ondernemen en een verzoek bij de rechtbank indienen. Laat geen geld liggen en richt je snel tot een advocaat, want het verzoek moet binnen drie maanden binnen zijn.

Overigens geldt niet voor alles sepots dat een vergoeding volgens de rechtbanken ‘billijk’ (redelijk) is. Zo wordt er bijvoorbeeld een onderscheid gemaakt tussen technische sepots (codes 01 t/m 09) en beleidssepots (codes 20 t/m 99). In het eerste geval is iemand bijvoorbeeld ten onrechte als verdachte aangemerkt (sepot 01) of is er onvoldoende wettig bewijs of overtuiging (sepot 02). In het geval van een beleidssepot zijn er andere redenen om niet verder te vervolgen, gelegen in bijvoorbeeld het feit, de persoonlijke omstandigheden of de relatie met de aangever.

Na een beleidssepot recht op schadevergoeding?

Bij een technisch zullen er eerder gronden van redelijkheid en billijkheid bestaan voor de toekenning van een schadevergoeding. Dit betekent echter niet dat je in geval van een beleidssepot altijd achter het net vist. Voor beleidssepots geldt dat dient te worden beoordeeld of zich de situatie voordoet dat de zaak onmiskenbaar tot een veroordeling zou hebben geleid. Is dat niet het geval, dan kan het verzoek tot schadevergoeding worden toegewezen, uitspraak Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 18 augustus 2019, ECLI:NL:GHARL:2019:6479.

Schadevergoeding na sepot gering aandeel

Ik wijs in dat kader ook op een recente uitspraak van Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 17 maart 2020, ECLI:NL:GHARL:2020:2288. De verzoekster was aangehouden en had twee dagen in verzekering op het politiebureau doorgebracht. Er volgde een sepotbeslissing op grond van het feit dat haar aandeel in het gebeuren van betrekkelijk geringe aard/omvang was geweest.

Eerst wees de rechtbank het verzoek tot schadevergoeding af. De advocaat van verzoekster ging hiertegen echter in hoger beroep en voerde aan dat het door de rechtbank gebruikte criterium niet strookt met de rechtspraak van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens met betrekking tot de onschuldpresumptie. Het hof gaf de advocaat gelijk. Op basis van de stukken in het dossier was niet vast te stellen dat de zaak onmiskenbaar zou hebben geleid tot een veroordeling en dus werd er alsnog een schadevergoeding toegekend.

Schadevergoeding na sepot gezondheidstoestand

Dit was ook het geval in een zaak waarbij het openbaar ministerie een strafzaak seponeerde omdat de gezondheidstoestand van de verdachte een vervolging in de weg stond, Rechtbank Noord-Holland, 29 juni 2015, ECLI:NL:RBNHO:2015:4944.

De advocaat wees bij de behandeling van het verzoek tot schadevergoeding op de conclusie in de psychiatrische en psychologische rapportages dat verzoeker niet toerekenbaar was ten tijde van het strafbare feit. Ook de rechtbank oordeelde dat er op grond van deze conclusies een aanmerkelijke kans bestond dat aan de verdachte geen straf of maatregel zou zijn opgelegd. De rechtbank wees het verzoek tot een vergoeding voor de advocaatkosten daarom toe.

Schadevergoeding na sepot gering feit

Tot slot wees het gerechtshof Amsterdam erop dat alleen het gegeven dat is geseponeerd vanwege een gering feit, ook onvoldoende is voor afwijzing van een verzoek tot schadevergoeding, Gerechtshof Amsterdam 13 februari 2018 ECLI:NL:GHAMS:2018:503.

Kortom, bent u vrijgesproken of is een zaak tegen u (beleidsmatig) geseponeerd en heeft u daarvoor vastgezeten en/of advocaatkosten gemaakt? Neem contact op met een advocaat van ons kantoor om te kijken of u mogelijk in aanmerking komt voor een schadevergoeding.