Heb ik als biologische vader ook recht op omgang met mijn kind?

22 oktober 2024

Kinderen worden steeds vaker buiten het huwelijk/geregistreerd partnerschap geboren. In die gevallen ontstaat tussen de vader en het kind niet automatisch een juridische band. Hiervoor moet een kind worden erkend. In de wet bestaat een onderscheid tussen een biologische vader (de vader van wie het DNA in het kind zit) en een juridische vader (de vader die op basis van de wet ouder van een kind is). De juridische vader is niet persé ook de biologische vader en vice versa.

Recht op omgang

Wanneer je als biologische vader je kind niet hebt erkend, betekent dit niet dat jij geen rechten hebt ten aanzien van jouw kind. Als biologische vader heb je ook recht op omgang. Hiervoor moet er wel sprake zijn van ‘een nauwe persoonlijke betrekking’ tot het kind. Enkel biologisch verwantschap is niet voldoende is om van een nauwe persoonlijke betrekking te spreken. Aan de hand van bijkomende omstandigheden moet je als biologische vader stellen en aannemelijk maken dat tussen jou en je kind een nauwe persoonlijke betrekking bestaat, hetzij een mogelijkheid bestaat dat de nauwe persoonlijke betrekking zich gaat ontwikkelen, maar deze tot op heden – niet door jouw toedoen – niet tot stand is gekomen.

Wat deze bijkomende omstandigheden volgt niet rechtstreeks uit de wet, maar is af te leiden uit de rechtspraak (jurisprudentie). In de rechtspraak is een trend waarneembaar dat rechters de laatste jaren minder strikte eisen hanteren aan bijkomende omstandigheden voor het aannemen van een nauwe persoonlijke betrekking tussen de biologische vader en het kind. Als biologische vader hoef je in beginsel enkel aan te tonen dat sprake is van biologisch vaderschap en dat je een serieuze en aantoonbare interesse voor en betrokkenheid hebt bij je kind, om te spreken van een nauwe persoonlijke betrekking.

Omgangsregeling

Als de rechter van mening is dat tussen jou en je kind sprake is van een nauwe persoonlijke betrekking, kan de rechter op een omgangsregeling vaststellen. Het woord ‘kan’ betekent dat de rechter hierin keuzevrijheid heeft. Wanneer de rechter bijvoorbeeld van mening is dat een omgangsregeling niet gewenst is, is hij bevoegd deze op verzoek van één van partijen niet vast te leggen. De rechter mag een dergelijke beslissing niet snel maken. Het recht op omgang is immers een fundamenteel recht van zowel de ouder(s) als het kind. Slechts wanneer sprake is van zwaarwegende belangen van het kind kan de rechter geen omgangsregeling vastleggen. Wanneer de rechter dit beslist, moet hij wel duidelijk motiveren waarom vaststelling van een omgangsregeling in strijd zou zijn met de zwaarwegende belangen van het kind.

Ontzegggingsgronden

In de wet zijn vier gronden opgenomen die aanleiding kunnen geven om geen omgangsregeling vast te stellen:

De omgang mag geen ernstig nadeel opleveren voor de geestelijke en/of lichamelijke ontwikkeling van het kind, of
Degene die in een nauwe persoonlijke betrekking staat tot het kind is kennelijk ongeschikt of wordt kennelijk niet in staat gedacht tot omgang, of
De ernstige bezwaren van het kind (dat twaalf jaren of ouder is) tegen omgang met zijn ouder(s) kunnen leiden tot ontzegging van omgang, of
De omgang is in strijd met andere zwaarwegende belangen van het kind.

Niet eens met de beslissing van de rechter?

Stel dat de rechter heeft beslist in een beschikking dat de zwaarwegende belangen van je kind zich verzetten tegen het vastleggen van een omgangsregeling, dan kan je hiertegen in hoger beroep gaan. Hoger beroep moet binnen 3 maanden na de beslissing van de rechter door een advocaat namens jou worden ingediend bij het gerechtshof.

Meer weten?

Wil je meer weten over het recht op omgang? Neem gerust contact met ons op. Als je in aanmerking komt voor gefinancierde rechtsbijstand, dan kunnen wij jou ook op die basis als advocaat bijstaan in deze procedure.

In mijn volgende blog zal ik verder ingaan op erkenning en gezag.