De WETS en de WOTS

8 april 2019

Door: Sophie Hof

Waarom strafoverdracht?

In Nederland krijgen mensen die in detentie verblijven, begeleiding bij terugkeer in de Nederlandse maatschappij.

Dit om te voorkomen dat mensen na detentie, opnieuw de fout in gaan. Echter, voor Nederlanders die in het buitenland vastzitten is het goed terugkeren in de maatschappij, veel moeilijker.

Vaak kunnen zij geen aanspraak hebben op de faseringsmogelijkheden die worden aangeboden wegens het gebrek aan een verlofadres, werkmogelijkheden en reclasseringstoezicht. Daarom is het voor mensen met de Nederlandse nationaliteit of mensen die in Nederland zijn geworteld, mogelijk om zijn gevangenisstraf uit te zitten in Nederland zodat zij ook de mogelijkheid hebben van de faseringsmogelijkheden die de Nederlandse wet biedt. Deze mogelijkheid heet strafoverdracht.

Verschil WETS en WOTS

Er zijn twee wetten die de strafoverdracht regelen: de WETS en de WOTS. De WETS geldt binnen de Europese Unie en de WOTS geldt kort gezegd voor landen buiten de Europese Unie.

De WOTS geldt voor meer dan zestig landen in de wereld die het Verdrag Overbrenging Gevonniste Personen (VOGP) hebben getekend of waar Nederland een verdrag mee heeft.

WETS

Als u binnen de Europese Unie (niet zijnde Nederland) wordt aangehouden wordt uw gevangenisstraf in Nederland voortgezet. Dit betekent dat de hoogte van uw gevangenisstraf die aan u in het buitenland is opgelegd, in beginsel Nederland hetzelfde blijft. Een Nederlandse rechter kijkt dan niet meer naar de hoogte van de opgelegde gevangenisstraf. Er zijn hierop uitzonderingen mogelijk. Als de straf die aan u in het buitenland hoger is dan de maximumstraf die in Nederland geldt voor het misdrijf. De straf wordt in dat geval aangepast naar de maximale straf. Voorbeeld maximumstraf: U wordt veroordeeld in België voor de verkoop van xtc-pillen voor 20 jaar. In Nederland is de maximumstraf voor een dergelijk feit 8 jaar. De straf zal dan worden aangepast naar de maximumstraf van 8 jaar. Let op, Belgie moet wel akkoord gaat met de hoogte van de nieuwe straf, anders gaat de overdracht naar Nederland niet door.

Aangehouden op verzoek EU land

De tweede uitzondering is als u in Nederland bent aangehouden op verzoek van een land uit de Europese Unie en u een terugkeergarantie heeft. Een terugkeergarantie is een afspraak tussen twee landen dat beide landen moeten meewerken aan de strafoverdracht. In dat geval wordt uw straf aangepast aan de straf die u in Nederland voor een dergelijk feit zou krijgen. Voorbeeld terugkeergarantie: u wordt op verzoek van de Duitse autoriteiten aangehouden in Nederland. Nederland maakt dan de afspraak met Duitsland dat – als een gevangenisstraf wordt opgelegd – u deze in Nederland mag uitzitten. Bovendien zal het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden opnieuw kijken naar de hoogte van de straf. De laatste uitzondering is als de straf die aan u in het buitenland is opgelegd, in Nederland niet bestaat. De straf kan dan worden aangepast naar een vergelijkbare Nederlandse straf of maatregel.

WETS – waar moet u een verzoek indienen?

In de WETS staat opgenomen dat het land waar u vastzit, de eerste stap dient te nemen voor het verzoek tot strafoverdracht. Belangrijk is om te weten dat er geen automatisch recht bestaat op strafoverdracht. U moet zelf aangeven dat u in aanmerking wenst te komen voor een strafoverdracht. Dit dient te gebeuren in de gevangenis waar u vast zit. Mocht u hiermee problemen ondervinden kunt u altijd contact opnemen met een van onze advocaten!

In Nederland komen gedetineerden meestal voorwaardelijk vrij nadat zij tweederde van hun straf hebben uitgezeten. Bij een strafoverdracht in het kader van de WETS geldt de Nederlandse voorwaardelijke invrijheidstelling (hierna vi). Verschillende landen binnen de Europese Unie kennen een gunstigere vi-regeling. Denk hierbij bijvoorbeeld aan Duitsland die een voorwaardelijke vrijheidstelling kent nadat de helft van de straf is uitgezeten.

Als de datum van de invrijheidstelling gunstiger is in het andere land, kan deze worden overgenomen door Nederland als de vi-datum in dat land vast staat. Een vi datum staat niet vast als een rechter nog over de toekenning van een gunstigere vi moet beslissen. Voorbeeld: Er is aan u een gevangenisstraf van 5 jaar opgelegd in Duitsland. De Duitse rechter heeft u reeds een vi-datum toegekend na de helft van de uitgezeten straf. Nederland zal deze gunstigere vi-datum overnemen en u voorwaardelijk invrijheid stellen na de helft van de uitgezeten straf, kortom na 2,5 jaar.

WOTS

De WETS geldt in landen buiten Europa die het Verdrag Overbrenging Gevonniste Personen hebben getekend. Tevens geldt dit voor landen buiten Europa waar Nederland een apart WOTS-verdrag mee heeft afgesloten.
Heeft Nederland geen verdrag afgesloten met het land waar u bent veroordeeld? Dan kan de strafoverdracht niet doorgaan.

WOTS-voorwaarden

Om voor een overdracht in aanmerking te komen moet worden voldaan aan 7 voorwaarden. Ten eerste dient u voldoende binding met Nederland te hebben. Dit betekent dat u óf de Nederlandse nationaliteit dient te hebben, of u woont/werkt of studeert in Nederland.
Bent u geen Nederlander maar heeft u wel een verblijfsvergunning? Dan kunt u ook in aanmerking komen voor strafoverdracht. U dient dan wel in Nederland geworteld te zijn (woon/werk/familie).

De twee voorwaarde is dat er nog voldoende strafrestant dient te zijn. Immers is de reden voor een strafoverdracht dat u weer ‘zacht kunt landen’ in de Nederlandse maatschappij. Daarvoor moet wel voldoende straf over zijn op het moment dat u in Nederland zou aankomen. Uw strafzaak dient bovendien afgerond te zijn en het vonnis, waarin u een gevangenisstraf is opgelegd, onherroepelijk. Daarnaast is een voorwaarde dat het feit waarvoor u bent veroordeeld, ook in Nederland strafbaar is. Is dit niet het geval, zal Nederland uw straf niet kunnen overnemen.

Tot slot dient u zelf een verzoek in te dienen tot strafoverdracht in Nederland en dienen beide landen vervolgens hiermee akkoord te gaan.

Straf uitzitten in Nederland

De straf die aan u in het buitenland is opgelegd, kan worden omgezet of voortgezet in Nederland. Omzetting betekent dat Nederland uw gevangenisstraf aanpast naar Nederlandse maatstaven. Voortzetting betekent dat de hoogte van uw gevangenisstraf in Nederland dezelfde is als in het buitenland. Er zijn twee uitzonderingen op de voortzetting van een straf. Als de in het buitenland opgelegde straf hoger is dan het strafmaximum in Nederland wordt uw straf aangepast naar het Nederlandse strafmaximum. De tweede uitzondering betreft de terugkeergarantie. Dit is een afspraak tussen Nederland en het land waar u vastzit. Deze afspraak houdt in dat Nederland de garantie krijgt dat uw straf wordt overgedragen naar Nederland. Nederland zal de straf dan omzetten in de straf die u in Nederland zou hebben gekregen. Het kan ook zo zijn dat de Nederlandse rechter de in het buitenland opgelegde straf passend vindt, dan blijft de hoogte van de straf hetzelfde.

Ook binnen de WOTS wordt gekeken naar de vi-regeling. Deze regeling is hetzelfde als bij de zojuist omschreven WETS. Ook bij de WOTS geldt dat Nederland een gunstigere vi-regeling kan overnemen als deze vi-datum vast staat.

Wat te doen?

Indien u in het buitenland bent veroordeeld en nadere informatie wenst met betrekking tot de WETS of WOTS procedure kunt u vrijblijvend contact met ons opnemen. Wij zijn gespecialiseerd in WETS/WOTS zaken. Daarom kunnen wij u een realistisch beeld geven van uw mogelijkheden en u bijstaan in een snelle terugkeer naar Nederland.