Zware informatieplicht bij illegale adoptie
30 november 2018
Adoptie
Door adoptie ontstaat tussen de wensouders en het kind een familierechtelijke band. Omdat een kind maar twee juridische ouders kan hebben, heeft adoptie tot gevolg dat de biologische ouders het juridisch ouderschap verliezen. Dit neemt natuurlijk niet weg dat een kind op latere leeftijd met vragen kan komen. Bijvoorbeeld over zijn of haar biologische ouders en eventuele broertjes of zusjes. In hoeverre moeten adoptieouders deze vragen beantwoorden?
Informatieverplichting
Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) heeft in 1989 hierover een uitspraak gedaan. Uitgangspunt was dat ieder kind het recht heeft op de noodzakelijke informatie. Informatie die nodig is om zijn/haar kindertijd en diens vroege ontwikkeling te kunnen begrijpen. Dit is in latere uitspraken verder uitgewerkt. Zo moet iedereen in staat zijn om details van zijn/haar identiteit te achterhalen. Dit betekent dus dat ouders hun kinderen over de beschikbare informatie moeten voorzien waarmee zij hun biologische ouders kunnen achterhalen. Op de adoptieouders rust dus een informatieplicht.
Zware informatieplicht bij illegale adoptie
Gerechtshof Den Haag heeft deze informatieplicht onlangs verzwaard voor ouders die hun kind verkregen hebben middels een illegale adoptie. Het ging in deze zaak om adoptieouders die begin jaren ‘80 naar Brazilië zijn afgereisd en daar van een medewerkster van een kindertehuis, via de achterdeur, een kind aangereikt hebben gekregen. Dat zij wisten dat het hier niet om een legale adoptie ging, volgt uit het feit dat zij vervolgens een geboorteakte hebben laten opmaken waarop zij zelf als biologische ouders werden vermeld. Toen hun zoon enige jaren later op zoek ging naar zijn biologische ouders, onthielden de ouders hem van informatie. Onder andere over de wijze waarop de adoptie tot stand gekomen was. Dit maakte de zoektocht naar zijn biologische ouders er niet makkelijker op. Zeker niet omdat hij alleen over de geboorteakte beschikte waarop de wensouders als biologische ouders stonden vermeld.
Het gerechtshof kan de handelswijze van deze ouders duidelijk niet waarderen. Omdat de adoptie op niet-legale wijze had plaatsgevonden is het hof van mening dat er op deze ouders een zware informatieplicht rustte. Deze ouders hadden niet alleen de verplichting om hun zoon te voorzien van informatie die hem op weg had kunnen helpen om de identiteit van zijn biologische ouders te achterhalen. Zij hadden ook moeten vertellen op welke wijze de overdracht en de adoptie hadden plaatsgevonden. En wie daarbij betrokken waren geweest. Daarnaast meent het hof dat zij deze informatie uit eigen beweging aan de zoon hadden moeten geven. Het wordt de ouders dan ook vooral kwalijk genomen dat zij wisten dat hun zoon in grote onzekerheid verkeerde. Maar toch kozen zijn ervoor om de informatie over zijn adoptie – die zij thuis in een mapje bewaarde – niet aan hem te geven.
Onrechtmatig handelen
Met het achterhouden van deze informatie – en daarmee het schenden van de zware informatieplicht – frustreerde de ouders niet alleen de zoektocht van de inmiddels volwassen geworden zoon. Zij handelden tevens onrechtmatig jegens deze adoptiezoon. Daaraan verbind het hof rechtsgevolgen. Het hof is namelijk van mening dat met het onrechtmatig handelen van de ouders naar hun zoon toe, de adoptiezoon recht heeft op een vergoeding wegens het geestelijk letsel dat hij heeft opgelopen tijdens zijn moeizame zoektocht naar zijn biologische ouders. Het hof stelt deze schade vast op € 13.200,00.
