Wie bepaalt wanneer vakantie wordt opgenomen: werkgever of werknemer?

27 juni 2012

Meestal regelt dit zich vanzelf, in alle redelijkheid. Als dat niet zo is en als er dan ook nog eens niets is geregeld in een arbeidsovereenkomst of CAO, dan werkt het als volgt.

Meestal werknemer

De werknemer mag aangeven wanneer hij op vakantie wil. De werkgever móet aan die wens gehoor geven. Dat is alleen anders als gewichtige redenen zich daartegen verzetten.

Over wat een ‘gewichtige reden’ is lopen de meningen uiteen. Voordat de wet waar het hier om gaat in 2001 werd ingevoerd, heeft de regering daarbij gezegd dat het moet gaan om een vakantie die ‘tot een ernstige verstoring van de bedrijfsvoering leidt’. Daar kun je nog steeds alle kanten mee op. Duidelijk is wel dat er heel wat aan de hand moet zijn wil een vakantieaanvraag worden afgewezen. Te denken valt aan onderbezetting, vakantie van collega’s en andere omstandigheden waardoor het bedrijf in de problemen komt.

Als het einde van de arbeidsovereenkomst in zicht is, stelt een werkgever zich vaak de vraag of hij werknemer kan dwingen om vakantie op te nemen. Het antwoord is: nee, dat kan niet. Dat is zo vastgesteld in jurisprudentie. Het is mogelijk dat een rechter daar anders over denkt, maar die kans is klein.

Hetzelfde geldt voor het verplicht vakantie opnemen gedurende schorsing, op non-actiefstelling en ziekte. Dat kan in beginsel niet. Sterker nog, reeds geboekte vakantie die in een ziekteperiode blijkt te vallen, telt niet als vakantie.

Het sleutelwoord is hier ‘recuperatiefunctie’. De gedachte is dat een werknemer gedurende de vakantie kan recupereren, zijn batterij weer kan opladen, en dat dit niet kan als vakantie wordt opgelegd.

Het in de prullenbak gooien van vakantieaanvragen is geen oplossing voor werkgever. Als een schriftelijk vakantieverzoek van werknemer niet binnen twee weken schriftelijk is beantwoord, dan staat de gevraagde vakantie vast.

Als een werknemer helemaal niet met vakantie wil, kan er een enorm vakantiedagensaldo ontstaan. Uiteindelijk zal dat moeten worden uitbetaald. Wel zit er een maximum aan het vakantiedagentegoed dat kan worden opgebouwd, want op den duur vervallen deze. Meer hierover kunt u vinden in een artikel van mr. Fleur Tromp.

Voor een werkgever is het aan te raden om zijn zaken bij het begin van de rit goed op orde hebben. Dat kan met een goed contract.

Soms werkgever

Als er in een arbeidscontract of CAO iets anders geregeld is dan hiervoor staat, dan is dat in beginsel leidend. Een bekend voorbeeld is een verplichte bedrijfssluiting gedurende de zomermaanden. Daar zal iedereen zich aan moeten te houden.

Het wordt juridisch gezien interessant als in de arbeidsovereenkomst iets staat over de wijze waarop vakantie wordt vastgesteld, bijvoorbeeld alleen met goedkeuring van bepaalde mensen. De rechtswetenschappelijke meningen daarover lopen uiteen. Veel hangt af van de formulering.

Het in de arbeidsovereenkomst opnemen van een aantal dagen of periodes waarop de werknemers verplicht vrij hebben, levert in ieder geval geen probleem op.