‘Straffen voor verkeersdelicten passen totaal niet bij leed dat mensen is aangedaan’

23 januari 2017

Veel slachtoffers en nabestaanden van verkeersdelicten vinden de straffen voor de daders veel te laag, blijkt uit onderzoek van Tilburg University. Daarom pleit Fonds Slachtofferhulp voor zwaardere straffen voor bijvoorbeeld hardrijders en dronken bestuurders die een ongeluk veroorzaken. Maar helpt dit echt?

In 2012 werd het leven van Elly Winkel volledig op zijn kop gezet toen een hardrijder haar zoon aanreed op een zebrapad in Den Haag. Met 107 kilometer per uur raasde de auto over een weg waar hij eigenlijk 50 mocht rijden. Haar zoon zou het ongeluk niet overleven. “De dader had 12 joints gerookt, en 14 keer een bekeuring gehad”, vertelt Elly.

In de rechtszaal heeft Elly nog geprobeerd om het leed te beschrijven dat haar is aangedaan toen haar 43-jarige zoon om het leven kwam. ‘Met die ene daad zijn zo veel mensen beschadigd’, vertelde ze toen. ‘Het ergste wat een moeder kan overkomen, is haar kind verliezen’.

De dader ging uiteindelijk vier jaar de cel in en kreeg vijf jaar rijontzegging. Een relatief hoge straf, maar Elly voelt nog steeds niet heel veel genoegdoening. “Het was voor mij op het kantje van wat acceptabel is”, zegt ze. Ook is ze bang dat de dader vervroegd wordt vrijgelaten. “Het is zo raar aan ons systeem dat mensen eerder worden vrijgelaten. Zo voed je mensen toch niet op?”

Te makkelijk weggekomen

En Elly is zeker niet de enige die leeft met dit gevoel. Uit onderzoek van Tilburg University blijkt dat 65 procent van de slachtoffers en nabestaanden van verkeersdelicten vindt dat de opgelegde straf uiteindelijk te laag was. Daarnaast is een ruime meerderheid bang dat de straf er niet voor zorgt dat de dader in toekomst het niet meer zal doen.

Elly heeft na de dood van haar zoon besloten zich in te zetten voor andere slachtoffers en nabestaanden bij de Landelijke Organisatie Verkeersslachtoffers. Bij de bijeenkomsten die ze voor lotgenoten organiseert hoort ze regelmatig dat de slachtoffers vinden dat de daders te makkelijk wegkomen. “Bijna iedereen vindt de straf te laag”, zegt ze. “Zeker een taakstraf vinden ze echt niet kunnen. Iemand staat zo weer buiten.” Volgens Elly past dat totaal niet bij het leed dat de mensen is aangedaan.

Vaak geen opzet

Inge Raterman houdt zich als advocaat regelmatig bezig met verkeersdelicten, en zij zegt vaak de uitspraken van de rechter toch wel te begrijpen. “Het is zelden echt belachelijk”, zegt ze. “Het punt bij verkeersdelicten is: niemand gaat de auto in met de intentie om iemand dood te rijden.” Dat is volgens Raterman een groot verschil met andere misdrijven.

“Een verkeersdelict hakt er bij de dader vaak ook in”, zegt ze. “Het is ook een straf om te moeten leven met het leed dat je iemand hebt aangedaan.” Raterman ziet in de praktijk dan ook dat slachtoffers vaak een vonnis van de rechter een stuk beter begrijpen als ze de dader in de rechtszaal gezien hebben.

Raterman gelooft zeker dat daders een passende straf moeten krijgen, maar ze denkt niet dat een hogere straf echt ervoor gaat zorgen dat er minder verkeersdelicten zullen komen. “Er is namelijk vaak geen opzet in het spel”, zegt ze. “Je gaat bij hogere straffen ervan uit dat mensen de afweging maken om iemand aan te rijden.