“Je mag dit niet meer” – Wat nou weer?

22 augustus 2025

Door: Liran Tal

Gedragsaanwijzing ex artikel 509hh Wetboek van Strafvordering uitgelegd

Stel: je krijgt ineens een brief van de officier van justitie, waarin staat dat je iemand niet meer mag bellen. Of dat je ergens niet meer mag komen. Of zelfs dat je verplicht moet meewerken aan hulpverlening. Geen veroordeling, geen rechter, maar toch: je gedrag moet direct anders.

Welkom in de wereld van de gedragsaanwijzing op grond van artikel 509hh Wetboek van Strafvordering. Het klinkt alsof je een straf hebt gekregen – en het voelt misschien ook zo – maar officieel is het ‘alleen maar’ een tijdelijke maatregel. Dus… wat betekent dat eigenlijk?

Wat is een gedragsaanwijzing?

De gedragsaanwijzing is een soort juridische “pas op de plaats”. De officier van justitie kan jou als verdachte van een strafbaar feit tijdelijk beperkingen opleggen om ernstige overlast te stoppen of te voorkomen. Het woord “aanwijzing” klinkt misschien vriendelijk, maar het gaat in feite om een bevel van de officier van justitie. Je moet je er dus aan houden.

Zo’n gedragsaanwijzing mag alleen worden gegeven als er sprake is van ernstige bezwaren (een stevige verdenking) en vrees voor herhaling van ernstige overlast, ernstig belastend gedrag richting een ander, of herhaald gevaar voor goederen of dieren. Denk aan strafbare feiten zoals mishandeling, bedreiging, stalking, vernieling, maar ook aan structurele overlast in de buurt of in voetbalstadions. Er hoeft geen sprake te zijn van een nieuw strafbaar feit. Alleen de vrees hiervoor kan al genoeg zijn om een gedragsaanwijzing te geven.

Wat kan er worden opgelegd?

De gedragsaanwijzing kan verschillende beperkingen inhouden:

• je mag geen contact meer opnemen met persoon X (bijvoorbeeld slachtoffer of getuige);
• je mag niet meer op een bepaalde plek komen (zoals een straat, wijk of buurt);
• je moet je op bepaalde tijdstippen melden bij de politie;
• je moet verplicht meewerken aan begeleiding door hulpverlening;
• je mag geen (of minder) dieren houden.

De aanwijzing wordt schriftelijk aan jou gegeven en geldt maximaal 90 dagen. Zolang de strafzaak nog loopt, kan die periode drie keer worden verlengd met telkens 90 dagen.

Je bent verdachte, geen dader

Belangrijk om te weten: je bent op dit moment alleen verdachte. Je bent (nog) niet veroordeeld door een rechter. Toch moet je je wél aan de gedragsaanwijzing houden. En dat kan behoorlijk ingrijpend zijn, zeker als je ergens niet meer mag komen of geen contact meer mag zoeken met iemand die belangrijk voor je is.

Wat kun je doen?

Tegen een gedragsaanwijzing (en elke verlenging) kun je in beroep gaan bij de rechtbank. Zo kan je de beslissing van de officier van justitie laten toetsen door een onafhankelijke rechter. Er is geen vaste termijn waarbinnen je beroep moet instellen, maar de rechter moet wel “zo spoedig mogelijk” een beslissing nemen. De rechter kan de aanwijzing aanpassen of zelfs helemaal opheffen. Ook de officier van justitie zelf kan de aanwijzing wijzigen of beëindigen als sprake is van nieuwe feiten of omstandigheden.

Tip: bewaar de schriftelijke gedragsaanwijzing goed. Daarin staat precies wat je wel en niet mag, en die informatie is ook belangrijk als je in beroep wil gaan.

Waarom een strafrechtadvocaat inschakelen?

Een gedragsaanwijzing is meer dan “even afstand houden”. Het is een juridische maatregel met grote gevolgen. Een strafrechtadvocaat kan je helpen om te begrijpen wat die gevolgen precies zijn, of de gedragsaanwijzing in jouw situatie wel terecht is, hoe je in beroep kunt gaan en wat je kunt doen als je de maatregel toch moet naleven. Ook als je besluit de gedragsaanwijzing te accepteren, is het belangrijk dat je goed weet wat wel en niet mag. Want: het overtreden daarvan kan flinke gevolgen hebben.

Let op: overtreding is strafbaar

Misschien wel het belangrijkste: wie zich niet houdt aan de gedragsaanwijzing, pleegt een strafbaar feit (artikel 184 Wetboek van Strafrecht). Dus ook al ben je het er niet mee eens, negeren kan leiden tot aanhouding, voorlopige hechtenis en een extra strafzaak.

Tot slot

Gedragsaanwijzingen worden steeds vaker gebruikt. Ook in situaties die eerder misschien als ‘ruzie’, ‘conflict’ of ‘misverstand’ werden gezien. Juist daarom is het belangrijk om te weten waar je juridisch staat en welke stappen je kunt zetten.

Kortom: als je ineens te horen krijgt wat je allemaal niet meer mag, weet dan dat je rechten hebt en dat een strafrechtadvocaat jou daarover kan adviseren.