Een Halt-straf, wat is dat eigenlijk?

1 november 2019

Door: Inge Raterman

Een tijdje geleden werd bekend dat de 15-jarige zoon van de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema een Halt-straf aangeboden had gekregen voor het wapenbezit waarvan hij verdacht werd.

Uit sommige kringen kwam hierop een kritisch geluid: er zou sprake zijn van klassenjustitie en de zaak zou bij ‘gewone’ jongens heel anders afgedaan zijn.

Wat is Halt en een Halt-straf?

Kennelijk bestaat er nog veel onduidelijkheid over Halt en in welke gevallen een Halt-straf wordt aangeboden. Tijd daarom voor wat opheldering in de vorm van een blog.

Jeugdstrafrecht

Jongeren tussen de 12 en 18 jaar oud, die in Nederland in aanraking komen met politie en justitie, vallen onder de regels van het jeugdstrafrecht. Jeugdstrafrecht kenmerkt zich door een pedagogische aanpak. Als verdachten nog jong zijn, is het vaak nog mogelijk gedrag bij te sturen. De hersenen van jongeren zijn nog volop in ontwikkeling. Een pedagogische insteek is gericht op het kind in ontwikkeling met een lange toekomst voor zich. Het beschermen van de privacy van het kind speelt in dat kader ook een grote rol. Om die reden spelen strafzaken tegen jongeren die wel voor de rechter komen zich altijd achter gesloten deuren af. Strafrecht voor volwassenen is meer gericht op vergelding.

Wat gebeurt er wanneer een jongere aangehouden wordt?

Wanneer een jongere wordt aangehouden door de politie vanwege een strafbaar feit en meegenomen wordt naar het politiebureau voor een verhoor, dan wordt er altijd een advocaat opgeroepen. Onder jeugdrechtadvocaten geldt daarom een piketrooster. De advocaat die op die dag piketdienst heeft gaat naar het politiebureau om de verdachte bij te staan. Ook worden de ouders van de jongere gebeld, als zij willen kunnen ze ook aanwezig zijn bij het verhoor. Ze mogen de minderjarige in ieder geval bezoeken op het politiebureau.

Afhankelijk van het tijdstip van de aanhouding moet de jongere op het politiebureau blijven voor het verhoor. Meestal wordt de aangehouden verdachte dan ingesloten in een cel. Als een jongere bijvoorbeeld laat in de avond wordt aangehouden en het feit niet heel ernstig is, kan het ook gebeuren dat de jongere naar huis wordt gestuurd en de volgende ochtend moet terugkomen voor het verhoor. In de regel wordt er echter altijd geprobeerd het verhoor zo snel mogelijk te plannen.

Het verhoor bestaat altijd uit een persoonlijk en een zakelijk gedeelte. Eerst worden vragen gesteld over de leefsituatie van de minderjarige. Dit geeft de officier van justitie (die uiteindelijk een beslissing over de zaak zal nemen) een beeld van de persoon die hij voor zich heeft. Daarna worden er vragen gesteld over de verdenking. Na het verhoor wordt de jongere vaak weer ingesloten en gaat de officier van justitie het dossier lezen en een beslissing nemen over de vervolging.

Bureau HALT

Nu komen we bij Bureau Halt. Een van de beslissingen die de officier van justitie kan nemen, is de zaak door te sturen naar Bureau Halt. Voor Halt gelden de volgende voorwaarden:

De jongere is tussen 12 en 18 jaar oud;
Hij/zij wordt verdacht van een ‘licht’ strafbaar feit. Dit kan ook een misdrijf zijn, maar wanneer het gaat om feiten met een heftige impact op een slachtoffer (zoals zaken waarbij veel geweld is gebruikt), dan komt de zaak niet in aanmerking voor Halt;
De jongere heeft het strafbare feit bekend in het verhoor;
De jongere heeft niet eerder voor een misdrijf een Half-straf gehad;
Hij/zij stemt in met de verwijzing naar Halt.
Als aan deze voorwaarden voldaan is, kan de zaak door Halt worden afgedaan. Een groot gevolg van een Halt-afdoening is dat de zaak niet op de Justitiële Documentatie (het strafblad) van de jongere terecht komt. Als de jongere de straf heeft afgerond dan heeft de zaak dus ook geen negatieve gevolgen meer voor de jongere. Als een jongere een Halt-straf weigert of niet afrondt, en zijn zaak wordt doorgestuurd naar de officier van Justitie, dan volgt over het algemeen wel opname in de justitiële documentatie.

Wat houdt een Halt-straf in?

Een Halt-straf is een straf op maat. De minderjarige wordt uitgenodigd bij Bureau Halt, waar een gesprek plaatsvindt tussen de minderjarige, diens ouders en de medewerker van Halt. Er wordt dan besloten welke straf passend is. Vaak is dit het maken van enkele leeropdrachten, soms het vergoeden van de schade (als die er is) of het maken van excuses tegen het slachtoffer. Er worden ook werkopdrachten gegeven. Het kan ook een combinatie van deze dingen zijn.

De inhoud van de leeropdrachten wordt aangepast naar het niveau en de leeftijd van de minderjarige. De ouders worden daarnaast actief betrokken bij de Halt-straf.

Klassenjustitie?

Ervan uitgaand dat de zoon van Femke Halsema niet eerder met de politie in aanraking was geweest en gelet op de zwaarte van het vergrijp (bezit van een onklaar gemaakt vuurwapen is een misdrijf, maar er waren geen slachtoffers) is het dus helemaal niet zo vreemd dat de zaak via Bureau Halt is afgedaan. Dit zou voor elke andere 15-jarige in dezelfde situatie het geval zijn geweest. In Nederland wordt immers altijd gekeken naar een pedagogisch verantwoorde afdoening, zodat een jongere niet jarenlang de gevolgen van een ‘jeugdzonde’ blijft dragen. Elke jongere in Nederland die van een strafbaar feit wordt verdacht en die aan de hierboven genoemde Halt-voorwaarden voldoet, kan Halt aangeboden krijgen. Van klassenjustitie was dan ook geen sprake.

Contact

Wordt je verdacht van een strafbaar feit en ben je benieuwd of deze zaak via Halt kan worden afgedaan? Wij kunnen je vragen beantwoorden als je daar behoefte aan hebt. Neem daarom gerust contact met ons op.