Onteigeningsrecht

Stel: u bent eigenaar of huurder van grond of een pand, maar uw gemeente heeft de grond of het pand nodig, bijvoorbeeld omdat zij er een nieuwbouwcomplex wil realiseren. In dat geval bent u niet rechteloos.

De onteigeningsprocedure

Indien de gemeente tot onteigening wil overgaan, dient zij de onteigeningsprocedure te doorlopen. Deze procedure begint in de administratieve fase. Dit is de fase van de bestuurlijke besluitvorming. Tegen de besluiten die in deze fase genomen worden kunt u steeds bezwaren indienen (“zienswijzen”).

Voorwaarden beslissing overheid onteigening

Deze administratieve fase eindigt met een formeel Koninklijk Besluit. Het bevoegde overheidsorgaan dient het onteigeningsdossier in te dienen bij de Kroon. De Kroon neemt vervolgens een besluit omtrent de voorgenomen onteigening. In dit besluit moet worden meegewogen of:
• onteigening een publiek belang dient;
• de onteigening in het belang is van de doelstellingen (zoals het belang bij volkshuisvesting, of het belang bij realisering van infrastructuur)
• onteigening noodzakelijk is;
• de realisering van het project waarvoor onteigend wordt urgent is.

Het besluit wordt vervolgens gedurende zes maanden ter inzage beschikbaar gesteld waarna het Koninklijk Besluit wordt genomen.

Onteigeningsnoodzaak & financiële compensatie

De gemeente is verplicht om in eerste instantie langs minnelijke weg met de betrokkene tot overeenstemming te komen omtrent de koop van de grond, woning en/of bedrijfsruimte dan wel beëindiging van de huurovereenkomst. De gemeente dient de betrokkene hiervoor een financiële aanbieding te doen.

Komen partijen niet tot overeenstemming, dan zal er geprocedeerd moeten worden bij de rechtbank, en belandt men in de gerechtelijke fase.
Wat gebeurt er in de gerechtelijke fase van het onteigeningsrecht?
In deze fase bepaalt de rechtbank uiteindelijk of de onteigening door moet gaan en op welke wijze u als rechthebbende schadeloos dient te worden gesteld.

Tijdig inbrengen belang

Tijdens de gehele onteigeningsprocedure doen zich mogelijkheden en risico’s voor. Laat u bijvoorbeeld in de administratieve periode na om uw zienswijze in te brengen, dan loopt u het risico dat u een onteigeningsbesluit niet meer bij de rechter kunt aanvechten. Wie zijn belang niet tijdig inbrengt, kan bij de rechter niet klagen over een verkeerde belangenafweging. Uitzondering daarop zijn wel mogelijk.

Kosten & vergoedingen rechtsbijstand

De onteigende heeft recht op vergoeding van de volledige door hem gemaakte kosten van rechtsbijstand en/of bijstand door andere deskundigen. Mits voldaan is aan de dubbele redelijkheidstoets. Het moet redelijk zijn dat de onteigende zich laat bijstaan door een rechtskundige en/of andere deskundige. En ook de daarmee verband houdende kosten moeten redelijk zijn.

Omgevingswet

Per 1 januari 2024 treedt de Omgevingswet in werking. Met de inwerkingtreding van deze wet zal de onteigeningsprocedure wijzigen. Onder andere de rol van de Kroon zal komen te vervallen. Verzoeken die voor inwerkingtreding van de Omgevingswet zijn ingediend, zullen conform bovenstaande procedure worden behandeld. Alle verzoeken na inwerkingtreding van de nieuwe wet zullen volgens het nieuwe regime worden behandeld.

Onteigeningsrecht advocaat

Cleerdin & Hamer Advocaten verleent bijstand bij onteigening van woon- en bedrijfsruimten, zowel aan de eigenaar als aan de huurder. De cliënt kan worden bijgestaan in de verschillende fases van de onteigeningsprocedure.